Tab[e]le[au] przestawne czyli jak to jest z pivotami [artykuł]

Wprowadzenie nowoczesnego systemu BI jak Tableau do organizacji ma często zastąpić prace analityczne w arkuszach kalkulacyjnych typu Excel. Pomimo niebywale niskiego, technologicznego progu wejścia w nowe narzędzie (w przypadku Tableau), naturalnym etapem jest chęć odwzorowania istniejących raportów w nowym narzędziu. Radykalna zmiana przyzwyczajeń odbiorców raportów czy samych procesów decyzyjnych może być trudna i wymagać dłuższego czasu. Szczególnie zauważalny opór można napotkać w przypadku gdy organizacja swoje raportowania opierała głównie na tabelach przestawnych bez żadnej warstwy wizualizacyjnej.

Jeżeli odbiorcy raportów nadal forsują konieczność przygotowania tabel przestawnych, bez względu na fakt, że przygotowane zostały w pełni funkcjonalne raporty wizualne, mamy dwie możliwości rozwiązania tej sytuacji:
– możemy odmówić budowy tabel przestawnych w Tableau ?. Najprawdopodobniej takie stanowisko skutkować będzie tym, że odbiorcy raportów na własną rękę będą generować tabele przestawne, multiplikując kolejne wersje tabel wracając ponownie do nieefektywnych narzędzi oraz obniżając skuteczność procesów analitycznych i decyzyjnych.
– możemy również iść na kompromis i zaproponować obok warstwy wizualnej również tabele przestawne prezentujące dane w „standardowy” sposób. Takie podejście zatrzyma użytkowników w obrębie jednego narzędzia oraz jednego źródła danych, gwarantując spójność oraz wydajność procesów. W tym podejściu mamy również możliwość uczenia odbiorców nowych form prezentacji danych wprowadzając krok po kroku nowe formy pokazując ich przewagi nad „suchymi” tabelami.

Jeżeli zdecydowaliśmy się proaktywnie zaadresować potrzeby użytkowników chcąc, poza warstwą wizualizacyjną, opatrzyć raport w tabele, Tableau daje nam kilka możliwości. Oczywiście dowolną wizualizację możemy zduplikować funkcją arkusza: „Duplicate as Crosstab”. Opcja ta automatycznie wygeneruje nam nowy arkusz z dwuwymiarową tabelą prezentującą dokładnie te same informacje co pierwotny wykres. Jest to bardzo szybki sposób na transformację informacji do tabeli. Wadą tego rozwiązania jest statyczność. Odbiorca raportu nie będzie miał możliwości ingerencji w wyświetlane zmienne tak jak to ma miejsce w przypadku tabel przestawnych w Excelu. Oczywiście nie oznacza to, że Tableau nie poradzi sobie z tak prostym zadaniem. Możemy zbudować interaktywną tabelę gdzie odbiorca, przy pomocy parametrów, samodzielnie zdecyduje, jakie pola chce wyświetlić.

Postaram się w kilku prostych krokach zaprezentować proces budowy prostej tabeli przestawnej (rys. 1) w oparciu o standardowe źródło Superstore. Oczywiście, kompleksowość tabeli można skalować wprowadzając kolejne parametry.

rys. 1 – przykładowa realizacja tabeli przestawnej w Tableau – opracowanie własne

Krok #1. Budowa parametrów

Aby umożliwić odbiorcy raportu samodzielną zmianę wymiarów lub miar w tabeli przygotujemy kilka parametrów. W naszym przykładzie odbiorca będzie miał możliwość wyboru dwóch wymiarów w kolumnach i wierszach. Jako miarę wykorzystamy zmienną sprzedaży. Oczywiście w analogiczny sposób moglibyśmy umożliwić zmianę wyświetlanej miary kolejnym parametrem. Przygotowujemy pierwszy parametr o nazwie Kolumna 1 (rys 3.) wybierając funkcję Create Parameter (rys. 2). Wybieramy typ danych parametru jako tekstowy (String) oraz tworzymy listę możliwych opcji do wyboru. Tutaj podejmujemy arbitralną decyzję, które zmienne chcemy udostępnić odbiorcy raportu.

rys. 2 – funkcja Create Parameter – opracowanie własne

rys. 3 – konfiguracja parametru Kolumna 1 / Kolumna 2 – opracowanie własne

Parametry Kolumna 1 i Kolumna 2 mogą być analogiczne lub zawierać inny zestaw wymiarów. Podobnie postępujemy w przypadku parametrów związanych z wierszami (zbudujemy dwa parametry) naszej tabeli (rys. 4).
W ich przypadku postanowiłem wykorzystać zmienną czasu. Odbiorca raportu będzie miał możliwość wyboru dowolnych granuli czasowych.

rys. 4 – konfiguracja parametru Wiersz 1/Wiersz 2 – opracowanie własne

Krok #2. Budowa dynamicznych wymiarów

Przygotowane parametry wprowadzą dynamikę do wymiarów, które wykorzystamy do budowy tabeli. Zbudujemy nowe pole kalkulowane o nazwie Kolumna_1, które przy pomocy funkcji CASE wykorzysta parametry (rys. 5)

rys. 5 – składnia funkcji CASE zmiennej Kolumna_1 / Kolumna_2- opracowanie własne

Podobnie postępujemy z drugim wymiarem Kolumna_2 gdzie wykorzystamy parametr o tej samej nazwie. W przypadku parametrów Wiersz_1 i Wiersz_2 formuła funkcji będzie odmienna z uwagi na charakter wykorzystanych wymiarów (rys. 6)

rys. 6 – składnia funkcji CASE zmiennej Wiersz_1 / Wiersz_2 – opracowanie własne

Krok #3. Budowa tabeli przestawnej

Tak przygotowane parametry oraz wymiary możemy wykorzystać do budowy standardowej tabeli. Zbudowane funkcje przeciągamy do sekcji kolumn i wierszy (rys. 7)

rys. 7 – widok sekcji kolumn i wierszy – opracowanie własne

Aby wyświetlić wartości w tabeli wystarczy dwu-klik na mierze Sprzedaży. Oczywiście i tutaj możemy zastosować parametr pozwalający na wybór miary wyświetlanej w tabeli. Zachęcam do eksperymentowania.
Po wykonaniu w/w kroków otrzymujemy tabelę dwy-wymiarową prezentującą sprzedaż w podziale na wybrane parametrami wymiary (rys. 8). Zmiana wartości poszczególnych parametrów spowoduje zmianę zmiennych w kolumnach lub wierszach.

Powodzenia!